Aşılar Nasıl Çalışır?

Bağışıklık Sistemi - Vücudun Enfeksiyona Karşı Savunması

COVID-19 aşılarının nasıl çalıştığını anlamak için, öncelikle vücudumuzun hastalıklarla nasıl savaştığına bakmak yardımcı olur. COVID-19'a neden olan virüs gibi mikroplar vücudumuzu istila ettiğinde saldırır ve çoğalırlar. Enfeksiyon adı verilen bu istila, hastalığa neden olan şeydir. Bağışıklık sistemimiz enfeksiyonla savaşmak için çeşitli araçlar kullanır. Kan, dokulara ve organlara oksijen taşıyan kırmızı hücreler ve enfeksiyonla savaşan beyaz veya bağışıklık hücreleri içerir. Farklı beyaz kan hücreleri türleri enfeksiyonla farklı şekillerde savaşır:

Makrofajlar , mikropları ve ölü veya ölmekte olan hücreleri yutan ve sindiren beyaz kan hücreleridir. Makrofajlar, istilacı mikropların antijen adı verilen kısımlarını geride bırakır. Vücut, antijenleri tehlikeli olarak tanımlar ve antikorları onlara saldırmaları için uyarır.

B-lenfositler , savunma beyaz kan hücreleridir. Makrofajların geride bıraktığı virüs parçalarına saldıran antikorlar üretirler.

T lenfositleri , başka bir tür savunma beyaz kan hücresidir. Zaten enfekte olmuş vücuttaki hücrelere saldırırlar.

Bir kişi COVID-19'a neden olan virüse ilk kez bulaştığında, vücutlarının enfeksiyonu aşmak için gereken tüm mikropla mücadele araçlarını yapması birkaç gün veya hafta alabilir. Enfeksiyondan sonra kişinin bağışıklık sistemi vücudu o hastalığa karşı nasıl koruyacağı hakkında öğrendiklerini hatırlar.

Vücut, aynı virüsle tekrar karşılaşırsa hızla harekete geçen birkaç T-lenfositi tutar. Tanıdık antijenler tespit edildiğinde, B lenfositleri onlara saldırmak için antikorlar üretir. Uzmanlar, bu hafıza hücrelerinin bir kişiyi COVID-19'a neden olan virüse karşı ne kadar süreyle koruduğu uzerine hala çalışıyor.

COVID-19 Aşıları Nasıl Çalışır?

COVID-19 aşıları, hastalığa yakalanmak zorunda kalmadan vücudumuzun COVID-19'a neden olan virüse karşı bağışıklık geliştirmesine yardımcı olur. Farklı aşı türleri, koruma sağlamak için farklı şekillerde çalışır, ancak tüm aşı türlerinde vücuda, gelecekte bu virüsle nasıl savaşılacağını hatırlayacak "bellek" T lenfositleri ve B lenfositleri sağlanır. .

Aşılamadan sonra vücudun T lenfositleri ve B lenfositleri üretmesi tipik olarak birkaç hafta sürer. Bu nedenle, bir kişinin aşılamadan hemen önce veya hemen sonra COVID-19'a neden olan virüsle enfekte olması ve ardından aşının koruma sağlamak için yeterli zamanı olmadığı için hastalanması mümkündür.

Bazen aşılamadan sonra bağışıklık oluşturma süreci ateş gibi semptomlara neden olabilir. Bu semptomlar normaldir ve vücudun bağışıklık kazandığının bir işaretidir.

Aşı Türleri

Aşağıda, her bir aşı türünün vücudumuzu COVID-19'a neden olan virüsü tanımaya ve bu virüsten korumaya nasıl yönlendirdiği açıklanmaktadır. Bu aşıların hiçbiri size COVID-19 veremez.

mRNA aşıları , hücrelerimize virüse özgü zararsız bir proteinin nasıl yapılacağına dair talimatlar veren COVID-19'a neden olan virüsten materyal içerir. Hücrelerimiz proteinin kopyalarını yaptıktan sonra, aşıdaki genetik materyali yok ederler. Vücudumuz, proteinin orada olmaması gerektiğini bilir ve gelecekte enfekte olursak, COVID-19'a neden olan virüsle nasıl savaşılacağını hatırlayacak T-lenfositler ve B-lenfositler oluşturur.

Protein alt birimi aşıları , tüm germ yerine COVID-19'a neden olan virüsün zararsız parçalarını (proteinlerini) içerir. Aşı olduktan sonra, bağışıklık sistemimiz proteinlerin vücuda ait olmadığını anlar ve T lenfositleri ve antikorları yapmaya başlar. Gelecekte enfeksiyon kaparsak, hafıza hücreleri virüsü tanıyacak ve onunla savaşacaktır.

Vektör aşıları , COVID-19'un içine sokulmasına neden olan virüsten genetik materyale sahip olan canlı bir virüsün (COVID-19'a neden olandan farklı bir virüs) zayıflatılmış bir versiyonunu içerir (buna viral vektör denir). Viral vektör hücrelerimizin içine girdiğinde, genetik materyal, hücrelere COVID-19'a neden olan virüse özgü bir protein yapma talimatı verir. Bu talimatları kullanarak hücrelerimiz proteinin kopyalarını çıkarır. Bu, vücudumuzu gelecekte enfekte olursak bu virüsle nasıl savaşılacağını hatırlayacak T lenfositleri ve B lenfositleri oluşturmaya yönlendirir.

Çoğu COVID-19 Aşısı Birden Fazla Seferde Doz Gerektirir

Aşının sunduğu en yüksek korumayı elde etmek için birkaç hafta sonra ikinci bir aşıya ihtiyaç vardır. Aşama 3 klinik denemelerindeki bir aşının yalnızca bir aşıya ihtiyacı vardır.

ONEMLI NOT

Aşı olmak, kendinizi ve başkalarını COVID-19'dan korumak için atabileceğiniz birçok adımdan biridir. COVID-19'dan korunma kritik derecede önemlidir çünkü bazı insanlar için ciddi hastalığa veya ölüme neden olabilir.

Bir pandemiyi durdurmak, mevcut tüm araçların kullanılmasını gerektirir. Aşılar bağışıklık sisteminizle birlikte çalışır, böylece vücudunuz virüsle savaşmaya hazır olur. Maskeler ve sosyal mesafe alma gibi diğer adımlar, virüse maruz kalma veya onu başkalarına yayma şansınızı azaltmaya yardımcı olur.

Tuğba Yilmaz van Raay