“Turken erkenden Nederland als eerst”


  • Kayıt: 09.12.2018 13:16:00 Güncelleme: 20.12.2020 13:06:50

“Turken erkenden Nederland als eerst”


“Turken erkenden Nederland als eerst”. Althans dat is wat historicus en turkoloog Armand Sağ beweert naar aanleiding van zijn onderzoek over de opkomende internationale betrekkingen tussen Nederland en Turkije welke toen nog respectievelijk de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden en het Osmaanse Rijk heetten.

 

Armand Sağ, gespecialiseerd in geschiedenis, turkologie en internationale betrekkingen, heeft uitgebreid onderzoek gedaan hiernaar in het Westfries Archief in Hoorn. Juist in Hoorn, één van de machtigste steden van Nederland na Amsterdam in de zestiende en zeventiende eeuw, zijn er erg interessante archiefdocumenten uit die tijd. In het onderzoek wat hij verrichtte in de archieven van Den Haag en Hoorn, kwam er volgens hem duidelijk naar voren dat de Turken als eerst de Nederlanden erkenden. Iets wat volgens Sağ niet genoeg aandacht heeft gekregen in de hedendaagse geschiedschrijving of de diplomatieke betrekkingen tussen beide landen.

 

“De Portugese Jood Josef Nasi had in Antwerpen gewoond en in Leuven gestudeerd, nadat hij in de zestiende eeuw uit het Iberisch schiereiland werd verbannen omdat hij Joods was. Toen hij uiteindelijk een invloedrijke diplomaat werd aan het Osmaanse hof, behield hij nog steeds contacten in de Nederlanden. Hij wist de Osmaanse sultan Kanunî Sultan Süleyman te interesseren voor de Nederlandse strijd voor onafhankelijkheid, welke in 1566 begon met de Beeldenstorm in Antwerpen (waar Nasi zelf gewoon had). Nasi fungeerde als tussenpersoon voor Willem van Oranje die de Osmanen om hielp vroeg bij de opstand tegen de Spanjaarden. Door aandringen van Nasi, ging de Osmaanse sultan hiermee akkoord en voerde de druk op de Spanjaarden op door de strijd in de Middellandse Zee uit te breiden. De Turken waren al in oorlog met de Spanjaarden maar door het opnieuw oplaaien van de strijd, kon Spanje zich niet volledig richten op het neerslaan van de opstandige Nederlanders. Daarnaast werden er geld, wapens en andere middelen gestuurd naar Nederland door de Osmanen, met als absoluut toppunt de Slag om Zeeland (1604) waar Osmaanse soldaten blijken te hebben meegevochten. Als dank kreeg de regio in 1604 de naam ‘Turkeye’. De Osmanen zelf werden een paar jaar later op Nederlandse schepen naar Algerije, toen een provincie van het Osmaanse Rijk, verscheept.” aldus Sağ.

 

“De Turken stuurden Nederland in 1610 een formele uitnodiging voor een ambassadeur, waarna zij in 1611 en 1612 handelsdecreten en capitulatiën gaven aan Nederland die tot dan toe alleen aan de drie grootmachten van Europa: Frankrijk, Engeland en Venetië waren gegeven.” aldus Sağ in een reactie. Hij voegt er verder aan toe: “Veel historici verwijzen dan wel naar de twee staatsambassadeuren die in 1609 naar Frankrijk en Engeland werden gezonden door Nederland, maar vergeten daarbij dat deze gezanten geweigerd werden door zowel de Engelse als de Franse koning. Dit om Spanje, dat Nederland nog steeds als een opstandige provincie zag, niet voor het hoofd te stoten.” De Turken, die op dat moment toch in oorlog waren met de Spanjaarden, hadden daar geen moeite mee en erkenden Nederland als een ander volleerd onafhankelijk land. Dit ging volgens Sağ ook niet onopgemerkt in Nederland: in de vergaderzaal van de Staten van Holland (destijds het hoogste orgaan) is een immens groot portret van Willem van Oranje opgehangen. Op het plafond staan alle landen geschilderd die betrekkingen aanknoopten met de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden in hun moeizame periode van 1566-1648. De schilders, twee leerlingen van Rubens: Nicolaas Wielingh en Andries de Haen, hebben de Osmanen symbolisch als eerst afgebeeld (direct boven Willem van Oranje) terwijl ze meeluisteren naar hetgeen wat besproken wordt in de vergaderzaal.


Andersom kreeg de Nederlandse ambassadeur Cornelis Haga van zijn aanstelling in 1612 tot aan zijn terugroeping in 1639 van de Osmaanse sultan Ahmet I onder andere vrijstelling van bepaalde belastingen voor alle Nederlanders woonzaam binnen het Osmaanse Rijk. Tevens verkreeg hij een capitulatie waardoor de Nederlanders onder hun eigen jurisdictie mochten handelen binnen het Osmaanse Rijk. Andersom werden in Nederland tijdens de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648) Turks-Osmaanse vlaggen, penningen, alsmede de leus 'Liver Turcx dan Paus' gebruikt als symbool voor de onafhankelijkheid.

 

Volgens Armand Sağ lieten ook verscheidene leden van het Nederlands Koningshuis tijdens hun bezoek aan Turkije in de laatste decennia er geen twijfel over bestaan dat de Turken in 1612 als eerst Nederland erkenden als een onafhankelijk, zelfstandig en soeverein staat terwijl de rest van de landen dit pas in 1648 deed.

 

Zaterdag 17 november 2018

 

 

Verder lezen:

 

Armand Sağ, Watergeuzen en Osmanen (29 augustus 2008, Utrecht).

 

Armand Sağ, Masterscriptie: De opkomende internationale betrekkingen tussen Nederland en Turkije (28 juli 2009, Utrecht).

 

Armand Sağ, De Turkse erkenning van de Nederlanden (15 augustus 2009, Utrecht).