Bayraktar, Litouwen, en Oekraïne


  • Kayıt: 21.07.2022 09:31:20 Güncelleme: 21.07.2022 09:31:20

Bayraktar, Litouwen, en Oekraïne

Drs. Armand Sağ

De strijd in Oekraïne is tegelijkertijd een bijzonder populair moment geworden voor de Turkse militaire ontwikkelaar Selçuk Bayraktar. Hij is de man achter de gelijknamige militaire drone Bayraktar, die nu zijn nut bewijst in de strijd tussen Oekraïne en Rusland. De faam is inmiddels dusdanig dat zelfs Litouwen geld probeerde in te zamelen om er nog eentje te kopen voor Oekraïne.

Het mooie hieraan is echter dat Litouwen dit vanuit het volk deed, dat wil zeggen dat de minder dan drie miljoen inwoners van het Baltische staatje tezamen vijf miljoen euro hebben ingezameld om een Bayraktar te kopen. In ruil daarvoor maakte Turkije een uitzondering om de militaire drone te verkopen aan een burger. Normaliter worden deze drones alleen verkocht aan andere Ministeries van Defensie. Tegelijk stelde Turkije dat de Bayraktar kosteloos zal worden gebracht naar Litouwen en dat Bayraktar alleen de kosten voor de uitrusting (de raketten et cetera) zal vragen ter waarde van anderhalf miljoen euro. De rest van het geld zal nu gedoneerd worden aan humanitaire hulp voor Oekraïne op verzoek van Turkije.

Het verhaal is een succesverhaal voor zowel de barmhartigheid van de Litouwers, die met slechts 2,8 miljoen inwoners toch 5 miljoen euro weten in te zamelen voor hun buren, als Turkije. Bayraktar is een commerciële militaire ontwikkelaar die de drones ontwikkeld voor het Turkse Ministerie van Defensie die op zijn beurt ze weer verder verkoopt aan meerdere overheden in de wereld. Dat Bayrakar heeft besloten om niks te vragen voor zijn drone, met een kostenplaatje van ongeveer 1,5 tot 2 miljoen euro, heeft echter ook een motief in het willen promoten van zowel de drone als Turkije. Niemand kan ontkennen dat Turkije de laatste tijd erg negatief in het nieuws is gekomen en dit besluit van Bayraktar (waarschijnlijk ingegeven na overleg met het Turkse Ministerie van Defensie) is wel erg positieve reclame voor Turkije.

Wat het ook nog eens extra interessant maakt, is dat Turkije door de handeling van Bayraktar nu ook nog de mogelijkheid heeft om de banden met beide landen te balanceren. Rusland kan niet boos worden op Turkije omdat Bayraktar een commerciële partij is zonder directe banden met de Turkse regering. Rusland kan derhalve niet eisen dat er geen handel wordt gedreven met Oekraïne door Turkije want de regeringen zijn eigenlijk geen partij hierin. Niet alleen vertolkt een Litouwse petitie de inzameling voor de Bayraktar, dus zonder vertegenwoordiging van de Litouwse regering, maar ook is Oekraïne geen partij in de drone-handel. Het volk van Litouwen (alhoewel men vermoedt dat zeker een deel van de vijf miljoen euro door de regering van Litouwen is gedoneerd) koopt een drone van de commerciële zakenman Selçuk Bayraktar (die “toevallig” uit Turkije komt) en schenkt c.q. doneert deze aan Oekraïne. Het geel-blauwe land kan het dan weer inzetten tegen Rusland.

Op die manier handhaaft Turkije zijn neutrale positie en kan het beide betrekkingen – zowel met Rusland als met Oekraïne – goed onderhouden. Uiteraard betekent het niet dat de inspanningen van de twee partijen (de burgerbevolking van Litouwen en de Turkse ontwikkelaar Bayraktar) volledig genegeerd moeten worden. Het initiatief en het aanbod respectievelijk zijn alsnog interessante ontwikkelingen die laten blijken dat beide landen een grote sympathie hebben voor Oekraïne en daarvoor zelfs bereid zijn om creatief om te gaan met de boycot van Rusland om zo toch alle partijen tevreden te houden. Door deze creatieve oplossing kan Turkije toch blijven als de neutrale bemiddelaar die de Ministers van Buitenlandse Zaken van zowel Rusland als Oekraine in İstanbul aan de dialoogtafel wist te krijgen. Tevens zal Rusland niet heel wakker liggen van één Bayraktar-drone als men bedenkt dat ze de afgelopen maanden al zeven van de zesendertig drones heeft neergehaald.

Het Litouws-Turks initiatief voor een extra drone is dan ook vooral symbolisch van aard daar één enkele drone niet de strijd zal winnen maar ook zeker niet zal verliezen. De grote winnaar van deze deal is dan, naast Oekraïne, dan toch vooral ook Turkije die zijn ambities en goede naam op dit gebied willen voortzetten zonder hun grote buurman Rusland te veel voor het hoofd te stoten. En daarmee kom ik toch op mijn overpeinzing van deze maand want waarom kwam dit vooralsnog totaal niet in het nieuws in Nederland? Dat zet me toch wel aan het denken…

Drs. Armand Sag

Historicus en turkoloog

www.armandsag.nl