Organisatie van Turkse Staten

De maand november was een interessante periode voor de Organisatie van Turkse Staten die voor de achtste keer bij elkaar kwamen. De organisatie is in het westen nog tamelijk onbekend maar staat al sinds 1992 te boek als een internationale organisatie die met zowel de Europese Unie, als Rusland, China, en de Verenigde Staten van Amerika kan en wil concurreren.

Elk jaar is er dan ook een vooruitgang wat verder aanzet tot deze grootste dromen. Sinds kort hebben Oekraine en Afghanistan ook een formeel aanvraag gedaan om lid te worden. Recenter is Hongarije al kandidaat-lid geworden terwijl Turkije, Azerbeidzjan, Kazakistan, Kirgizië, en Oezbekistan al lid zijn. Turkmenistan en Noord-Cyprus staan op het punt om lid te worden. Elk jaar is er een nieuwe ontwikkeling wat het commemoreren waard is, zoals de culturele suborganisatie TÜRKSOY in 1993 wat op zijn beurt te vergelijken is met UNESCO. In 2008 was TÜRKPA een feit, een Turks overkoepelend parlement wat het equivalent is van het Europees Parlement. In 2009 werd de Turkse Raad (‘Türk Keneşi’) wat veel weg heeft van de Europese Raad.

 

Op 30 oktober 2020 is de Turkse Gezondheidsraad bij elkaar gekomen, een tegenhanger van de Wereld Gezondheidsorganisatie met als hoogste agendapunt de strijd tegen corona. De hele opzet van de Organisatie van Turkse Staten (OTS) lijkt ook op de hiërarchie van de Europese Unie met een voorzitterschap dat rouleert. De jaarlijkse vergadering is dan ook elk jaar in de stad die door het gastland wordt aangewezen, meestal in de eigen thuisbasis. Daarnaast is het parlement permanent gevestigd in de Azerbeidzjaanse hoofdstad Bakoe, terwijl de culturele organisatie TÜRKSOY permanent in de Turkse hoofdstad Ankara is gevestigd.

Om het toch eerlijk te verdelen, is de internationale Turkse Academie (belast met wetenschappelijk onderzoek en eigenlijk niet te vergelijken met een soortgelijke instantie in het westen) permanent gevestigd in de Kazaachse hoofdstad Nur-Sultan (welke tot 2019 Astana heette). 

Er zijn nog meer instellingen binnen de OTS, welke op hun beurt allemaal te vergelijken zijn met hun Europese tegenhangers. Zo is het instituut voor Turkse Cultuur en Erfgoed (‘Türk Kültür ve Miras Vakfı’) gevestigd in Bakoe en belast met het preserveren van Turks erfgoed en cultuurmonumenten zoals de UNESCO dat ook is voor het westen. Waar UNESCO drie primaire taken heeft in wetenschap, cultuur, en onderwijs, is dat bij de OTS gesplitst in drie aparte organen: TÜRKSOY (promotie van cultuur), Turkse Academie (wetenschap), en Turkse Cultuur en Erfgoed (preservatie van erfgoed en monumenten).

Daarnaast heb je de Turkse Kamer voor Handel en Industrie (‘Türk Ticaret ve Sanayi Odası’) welke gevestigd is in de Turkse miljoenenstad İstanbul en een direct verband heeft met het Europees Economisch en Sociaal Comité van de Europese Unie. Beide organen adviseren voor het economisch en sociaal beleid van de Raad met in het bijzonder de relaties tussen werkgevers en werknemers. Het Turkse Werkcomité (‘Türk İş Konseyi’) en het Centrum van Migrantenbeschaving (‘Göçebe Uygarlık Merkezi’) is gevestigd in de Kirgizische hoofdstad Bişkek en is te vergelijken met de vele Europese agentschappen van de Europese Unie. Als laatst heb je het belangrijkste orgaan van de Organisatie van Turkse Staten in de vorm van de Raad van Regeringsleiders (‘Devlet Başkanları Konseyi’) welke net als binnen de Europese Unie bestaat uit de regeringsleiders. 

Bij de Europese Unie zijn dat de premiers of presidenten van de 27 lidstaten en bij de Organisatie van Turkse Staten om de 5 lidstaten en 2 kandidaat-lidstaten Hongarije en Turkmenistan. Net zoals bij de Europese tegenhanger geeft deze Raad de nodige impulsen voor de ontwikkeling van de Organisatie van Turkse Staten en bepaalt deze de algemene politieke beleidslijnen en prioriteiten.

Met een bevolking van 173 miljoen – met de drie kandidaat-lidstaten Hongarije, Turkmenistan, en Noord-Cyprus binnenkort uitgebreid met nog eens ruim 16 miljoen – lijkt het op weg om een geduchte tegenstander te worden van (in het bijzonder) de Europese Unie. Als Oekraïne en Afghanistan, beide met een significante Turkstalige minderheid en dus in staat om lid te worden van de Organisatie van Turkse Staten, lid worden, komen er nog eens ruim 81,5 miljoen inwoners bij waarmee OTS meer dan de helft van de Europese lidstaten al voorbij streeft. Waarom er dan toch zo weinig bekend is over deze organisatie, tja. Dat is mijn overpeinzing van deze maand…

Drs. Armand Sag

Historicus en turkoloog

www.armandsag.nl